კვლევის მონაცემები და გამოკვეთილი გარემოებები

ცვლილებები ბოლო 7 წელიწადში - რა სურათი აჩვენა უკანასკნელმა კვლევის შედეგებმა

ნარკოვითარების შეფასებისა და სურათის უკეთ წარმოჩენისთვის ამ მიმართულებით ჩატარებულ კვლევებს განსაკუთრებით დიდი მნიშვნელობა აკისრია. მით უფრო, რომ უკანასკნელი 5 წლის განმავლობაში მომხმარებელთა რიცხვის მკვეთრი ცვლილება არ გვაქვს და ამ დროისთვის ქვეყანაში 5 ათასზე მეტი მომხმარებელია, თუმცა მიუხედავად ამ მოცემულობისა, მცირეა პრევენციული მექანიზმებისა და ზიანის შემცირების სერვისების განვითარება.

დამოკიდებულების კვლევითი ცენტრის „ალტერნატივა ჯორჯიას“ მკვლევარი და ილიას უნივერსიტეტის ადიქციის კვლევების ასოცირებული პროფესორი, ირმა კირთაძე გასულ წელს ჩატარებული სხვადასხვა ტიპის კვლევის შედეგებსა და გამოკვეთილ გარემოებებზე საუბრობს.

• რა მოიტანა საკანონმდებლო ცვლილებებმა 7 წელში
  
  

ირმა კირთაძის მოსაზრებით, დამოკიდებულებისა და მომხმარებელთა ქცევის შესახებ ბოლო კვლევა საინტერესო დროის მონაკვეთში ჩატარდა, 2015-2022 წლის შუალედში, როდესაც 2 საკანონმდებლო ცვლილება, როგორც მანვე აღნიშნა, პრაქტიკულად პოლიტიკის ცვლილება მოხდა.

„ერთი გახლავთ თამბაქოსთან დაკავშირებით გატარებული ცვლილება, როდესაც ქვეყანამ კაფეებსა და დახურულ სივრცეებში მისი მოხმარება აკრძალა და ახლა მხოლოდ სპეციალურად დაშვებულ სივრცეებშია მიღებული.

მეორე კი, როდესაც კანაფის მოხმარების დეკრიმინალიზაცია მოხდა, რაც ნიშნავს, რომ კანაფის მოხმარების გამო, პირის მიმართ სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა არ დგება. 

რა შედეგი მოიტანა ამ ცვლილებებმა და რა შეიცვალა 2015-იდან 2022-მდე? ჩვენ ასე ვუყურებთ: პირველი, ყველას აინტერესებს და საუბრობს, რომ ამ პერიოდში კანაფის მოხმარება გაიზარდა, სინამდვილეში კი კვლევამ აჩვენა, რომ კანაფის მოხმარება გაიზარდა, თუმცა ძალიან მცირედით, ეს მატება 2%-საც არ აღემატება, რაც იმდენად მცირედია, რომ მომატებად თითქმის არც კი მიიჩნევა. მით უმეტეს, იმის გათვალისწინებით, რომ კანაფის მოხმარება ზოგადად, მაინც სტიგმატიზებულია“, - ამბობს ირმა კირთაძე.

მისი ვარაუდით, 2015 წელთან შედარებით 2%-იანი ზრდა, შესაძლოა დაკავშირებული იყოს მეტ ღიაობასთან, რადგან ბევრისთვის ეს ჩაკეტილი თემა იყო, ახლა კი, ბევრი უფრო თამამად და გაცხადებულად ამბობს, რომ მოუხმარია ან ახლო წარსულში მოიხმარა.

„ამდენად, ეს მომატება არავითარ შემთხვევაში არ უკავშირდება იმას, მართლა მოიმატა კანაფის მოხმარებამ თუ არა, ანუ იმის თქმა მსურს, რომ შეიძლება აღიარება გაიზარდა“, - დაამატა კირთაძემ.

• თამბაქოს მოხმარება - რას ამბობს ახალი მონაცემები
  
  

„მეორე რაც კვლევის შედეგებმა აჩვენა: არ შეცვლილა მწეველთა წილი ქვეყანაში, სხვათა შორის, თამბაქოს მწეველთა რიცხვი ქვეყანაში, ბოლო 10-15 წელიწადია არ იცვლება. 

დაახლოებით, მოსახლეობის მესამედი არის მწეველი და ამას არაერთი სხვადასხვა ტიპის ჩატარებული კვლევა აჩვენებს“, - ამბობს ირმა კირთაძე.

მისივე თქმით, მათი ორგანიზაციის მიერ ჩატარებული კვლევაც, როგორც 2015-ში, ისე 2022-ში აჩვენებს, რომ მწეველთა რიცხვი არ შეცვლილა და ეს გახლავთ დაახლოებით მოსახლეობის მესამედი, პროცენტული მაჩვენებელი კი 29-იდან 30%-მდე მერყეობს. 

„თუმცა, რაც 2015 წელთან შედარებით შეიცვალა გახლავთ ის, რომ უფრო გაიზარდა იმ ადამიანების წილი, რომლებიც დღეში მხოლოდ 10 ღერამდე თამბაქოს ეწევიან. 

თუკი ეს წილი გასულ წლებში დაბალი იყო, ახლა გაიზარდა, ანუ იმათი წილი შემცირდა, ვინც 10 ღერზე მეტს ეწევა, რაც მოხდა იმის ხარჯზე, რომ გაიზარდა მათი რიცხვი, ვინც 10 ღერამდე ეწევა. 

ჩვენ ამას ვერ დავასაბუთებთ, თუმცა ვვარაუდობთ, რომ ეს შეიძლება (როგორც კანაფის შემთხვევაში) უკავშირდებოდეს თამბაქოს პოლიტიკას, ფასების გაძვირებასა და კონკრეტულ ადგილებში მოხმარების აკრძალვას. 

ასევე, დაავადებათა კონტროლის ცენტრის მიერ წარმოებულ საინფორმაციო კამპანიას, რომელიც ჯანმრთელობის შესახებ ცნობიერების ამაღლებაზე იყო ფოკუსირებული და რამაც თამბაქოს ზიანის შესახებ ცნობიერება გაზარდა“, - გვითხრა კირთაძემ.