რეპრესიული ნარკოპოლიტიკა და საზოგადოებრივი სტიგმები ქალი ნარკომომხმარებლების ჩაკეტილობის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია.
მიუხედავად იმისა, რომ ქალი მომხმარებლების რიცხვი ქვეყანაში არც თუ ისე მცირეა და სხვადასხვა მონაცემებით, მათი მასშტაბი 4 000-იდან 10 000-მდე მერყეობს, მწირია პრევენციული ღონისძიებების მონაცემები, რომელიც წესით, ნარკოპოლიტიკის ეროვნული სტრატეგიის მთავარი გეგმა უნდა იყოს, თუმცა ვითარება უცვლელია - ქალი მომხმარებლები კვლავ ყველაზე მარგინალურ და სტიგმატიზებულ პოპულაციად რჩება.
მიმდინარე წლის პირველი სამი თვის მონაცემებით, რომელიც შინაგან საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურ ინფორმაციას ეყრდნობა, ქვეყანაში ნარკოტიკულ ზემოქმედებაზე უწყებამ 1241 ადამიანი შეამოწმა, რომელთაგანაც 32 ქალი იყო, ხოლო მათგან 13-ს ნარკოტიკული თრობა დაუდასტურდა.
აღსანიშნავია ისიც, რომ მიმდინარე წლის 24 აპრილის მდგომარეობით, ოპიოიდების ჩანაცვლებითი თერაპიის პროგრამაში [იგულისხმება მეთადონის პროგრამა] მონაწილე აქტიური 11200 ბენეფიციარიდან ქალი მხოლოდ 75 იყო.
რა განაპირობებს ქალი მომხმარებლების სტიგმატიზებასა და ჩაკეტილობას, ამ საკითხებზე არასამთავრობო ორგანიზაცია „ჰეპა+“-ის ხელმძღვანელმა და ფსიქოლოგმა, მანანა სოლოღაშვილმა ისაუბრა და ყურადღება რამდენიმე მნიშვნელოვან თემაზე გაამახვილა.
როგორც მანანა სოლოღაშვილმა აღნიშნა, არსებული ნარკოპოლიტიკის გათვალისწინებით, მომხმარებელი მკურნალობისა და სხვადასხვა სერვისების მიღების ნაცვლად, ისევ ისჯება, რაც ნიშნავს, რომ გასული წლების მსგავსად, ნარკოპოლიტიკა კვლავ არალიბერალურია.
მისი მოსაზრებით, სახელმწიფოს მთავარი როლი პრევენციული მექანიზმების შემუშავებასა და ზიანის შემცირებაშია, რაც თავისთავად მოიაზრებს იმას, რომ დამოკიდებული ადამიანებისთვის სხვადასხვა სერვისები და სარეაბილიტაციო ცენტრები უფასო უნდა იყოს.
ფსიქოლოგი მიიჩნევს, რომ აუცილებელია კანონმდებლობა შეიცვალოს და სახელმწიფომ ნარკოდამოკიდებული ადამიანების რეაბილიტაცია თავის თავზე აიღოს, რადგან როგორც სოლოღაშვილმა აღნიშნა, დამოკიდებულების მქონე პაციენტებს კერძო სარეაბილიტაციო ცენტრებში მკურნალობის საშუალება არ აქვთ.
„ჩვენი ორგანიზაციის პროგრამა, რომელსაც ზიანის შემცირების ქსელთან ერთად, წითელი ჯვრის დაფინანსებით ვახორციელებთ, ძალიან შეზღუდული შესაძლებლობითაა წარმოდგენილი. ვგულისხმობ ფსიქო-სარეაბილიტაციო პროგრამებს, რომელსაც ძირითადად არასამთავრობო სექტორი გლობალურ ფონდთან ერთად ახორციელებს.
ჩვენს შემთხვევაში, პაციენტებთან ნახევარ განაკვეთზე მხოლოდ 2 ფსიქოლოგი და 1 სოცმუშაკი ვმუშაობთ. 12 ადამიანზე მეტს ჯგუფში ვერ ვსვამთ, რაც მოთხოვნასთან შედარებით, ზღვაში წვეთია.
გარდა ამისა, ყველაზე დიდი გამოწვევაა სოციალური რეაბილიტაცია, თუ ადამიანი არ დასაქმდა, თავი საზოგადოების სრულფასოვან ნაწილად არ იგრძნო, მნიშვნელობა არ აქვს რამდენ ხანს გაივლის ის ფსიქო-სარეაბილიტაციო პროგრამას, საზოგადოებაში მაინც ვერ იქნება სრულფასოვნად რეინტეგრირებული“, – ამბობს მანანა სოლოღაშვილი.
აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ მანანა სოლოღაშვილს ქალ ნარკოდამოკიდებულების მქონდე პაციენტებთან მუშაობის გამოცდილება 2005 წლიდან აქვს, ასევე, 12 ნაბიჯის პროგრამით პენიტენციურ დაწესებულებაშიც უმუშავია.
ფსიქოლოგის თქმით, დღეს არსებული მოცემულობით ქალი ნარკომომხმარებლები ყველაზე გარიყული ჯგუფია, რასაც ძირითად შეთხვევაში თავად საზოგადოების დამოკიდებულება განაპირობებს:
„ყველაზე სტიგმატიზებულნი ნარკოდამოკიდებულების მქონე ადამიანები არიან, მით უფრო ქალები და თანაც თუ ისინი ციხეში მოხვდებიან. ეს ნიშნავს, რომ ისინი კარგავენ თითქმის ყველაფერს: ოჯახს; დედობის უფლებას, საცხოვრებელს.
ერთადერთი, რაც მათ გააჩნიათ, ეს გახლავთ ზიანის შემცირების პროგრამები, რომლის ფარგლებშიც ჩვენს სერვისცენტრებში სოციალურ მუშაკებად არიან დასაქმებულნი, თუმცა აქაც არ არის იმხელა ანაზღაურება, რომ საკუთარი თავი საცხოვრებლით უზრუნველყონ“, – ამბობს ფსიქოლოგი.
მისი აზრით, ეს ყველაზე დიდი გამოწვევაა, რადგან ფსიქორეაბილიტაციას, სოციალური რეაბილიტაციაც თან უნდა ახლდეს – იმისთვის, რომ ეს ადამიანები საზოგადოების სრულფასოვანი წევრები გახდნენ:
„მით უფრო, იმ ფონზე, რომ პრობლემა ისედაც მძიმეა და ერთეულები ახერხებენ მდგომარეობიდან გამოსვლას, რადგან არანაირი ხელშეწყობა არც საზოგადოებისგან და არც სახელმწიფოსგან არ აქვთ.
სასურველია არსებობდეს ციკლები, რომლის ფარგლებშიც ეს ადამიანები, სკოლის მოსწავლეებს, საზოგადოებას პრევენციისთვის დაელაპარაკებიან, რომ უფრო ტოლერანტულები იყვნენ. სინამდვილეში, ისინი ხომ ჩვენი მეგობრები, ოჯახის წევრები და ახლობელი ადამიანები არიან, ეს უნდა გავითავისოთ.
როცა მათ საჭიროებებზე კითხვას მისვამენ, ნებისმიერი ადამიანის მითხოვნილებების პირამიდა მახსენდება და რა არის ეს? - ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებების საფუძველს რა შეადგენს: არ მციოდეს; არ მშიოდეს და სექსუალური მოთხოვნილება დაკმაყოფილებული მქონდეს.
ეს ადამიანები კი ჯერ საკუთარი თავის გადარჩენაზე მუშაობენ, რომ არ შიოდეთ და არ სციოდეთ, მით უმეტეს, ქალები, რომელთა სტიგმატიზებაზეც უკვე ვისაუბრეთ.
მე მყავს ისეთი სოც მუშაკი, რომელიც ნაქირავებში ცხოვრობს, ყველამ ზურგი შეაქცია, არ უნდა არც შვილს, არც ოჯახის სხვა წევრებს, ამის გამო ცხოველები გაიჩინა და მათზე ზრუნავს, თუმცა დეპრესია მაინც ვერ დაამარცხა.
ეს მაგალითი იმისთვის მოგიყვანეთ, რომ საზოგადოებამ ნათლად დაინახოს, რომ ეს ადამიანები ფიზიოლოგიური მოთხოვნილების იქით ვერ გამოდიან, ეს უნდა ჰქონდეთ, რომ მერე დაცულობის მოთხოვნილება და თვითაქტუალიზაციის სურვილი გაუჩნდეთ.“ – ამბობს მანანა სოლოღაშვილი.
ავტორი: სალომე სარიშვილი
.jpg)
