ნარკოპოლიტიკის გავლენა ზიანის შემცირების სერვიზებზე

ნარკოტიკების მოხმარებით გამოწვეული ზიანის შემცირების პროგრამა საქართველოში  2006 წლიდან მუშაობს და  მისი უმთავრესი მიზანია აივ/შიდსის B,C,ჰეპატიტების და სისხლით გადამდები და სხვა ინფექციების გამოვლენა, მკურნალობა, კონსულრტირება, უსაფრთხო ინექციაზე და სქესობრივ ცხოვრებაზე საინფორმაციო მასალისა და საშუალებების გავრცელება, ნარკოპოლიტიკაზე ზემოქმედება, უფლებების ადვოკატირება და ზედოზირების პრევენცია.

ზიანის შემცირების პროგრამის ნებისმიერი  ინტერვენცია მიმართულია ნარკოტიკების მომხმარებლების ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებაზე და აძლევთ საშუალებას მიიღონ მათთვის საჭირო ნებისმიერი მომსახურება, რაც ხელს შეუწყობს მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუმჯობესებას და კეთილდღეობას; 

ნარკოტიკების მოხმარებით გამოწვეული ზიანის შემცირების პროგრამებზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ქვეყენაში არსებული ნარკოპოლიტიკა, საქართველო მიეკუთვნება იმ ქვეყნების კატეგორიას, რომლებიც ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანებზე ზრუნვის ნაცვლად, უპირატესობა ენიჭება დასჯაზე ორიენტირებულ პოლიტიკას. პოლიციის საქმიანობის მანკიერი პრაქტიკა  ნარკოტიკების მომხმარებლების მიმართ, ხელს უშლის მათთვის აუცილებელი და სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი სერვისების მიღებას. 

ნარკოტიკის მომხმარებელი ადამიანებისთვის ზიანის შემცირების პროგრამა ერთადერთი ადგილია, სადაც მათ შეუძლიათ მიიღონ საჭირო მხარდაჭერა. ნარკოტიკების მოხმარების კრიმინალიზების პირობებში ხშირად გვხვდება  მომხმარებლების შევიწროების, თვითნებურ დაკავების, უკანონო ჩხრეკის, ძალადობის, თანამშრომლობაზე იძულების შემთხვევები.  

ბოლო წლებში რეგიონის ქვეყნები მნიშვნელოვანი პროგრესი იქნა მიღწეული  ინექციური ნარკომომხმარებლების აივ ინფექციის პრევენციის პროგრამებზე ხელმისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად და ნარკოტიკების მოხმარებით გამოწვეული ზიანის შემცირების მიმართულებით. თუმცა, კიდევ არსებობს გარკვეული სამართლებრივი და პოლიტიკური ბარიერები, რომლებიც ხელს უშლის პრევენციული ღონისძიებების გატარება მოსახლეობის ყველაზე დაუცველ ჯგუფებში. ასეთი ბარიერებია მაგალითად, ნარკოტიკის მოხმარების კრიმინალიზება და  ნარკოპოლიტიკის რეფორმის განხორციელების პოლიტიკური ნების   არარსებობა. 

დასჯაზე ორიენტირებული პოლიტიკის შედეგია ის, რომ გვაქვს ზიანის შემცირების სერვისცენტრებიდან გასული ბენეფიციარების მიმდებარე ტერიტორიაზე დაკავების,  ბენეფიციარისთვის პოლიციის თანამშრომლების მიერ  სახარჯი მასალები და ნალოქსონის ჩამორთმევის შემთხვევები. მიხედავად იმისა, რომ ზედოზირების შემთხვევაში სასწრაფო დახმარების ბრიგადას არ აქვს ვალდებულება პოლიციისთვის შეტყობინების, რეალურად მაინც მიდიან პოლიციის თანამშრომლები.   

მაშინ როდესაც სამართალდამცავი ორგანოების საქმიანობა მიმართული არ არის და მიზნად არ ისახავს ზიანის შემცირების მიდგომაზე დაფუძნებული სისტემების შესაძლებლობების გაძლიერებას ჯანდაცვის სექტორის მოთხოვნილებების ეფექტურად დაკმაყოფილებისთვის, ის ვერ გაამართლებს პოლიციის მთავარ მიზანს - საზოგადოებრივი და პირადი უსაფრთხოების, კანონისა და წესრიგის და უფლებების დაცვას.

აშკარაა, რომ საპოლიციო ღონისძიებები რეალურად ზრდიან ჯანმრთელობის რისკებს, რადგან ისინი სერვისებზე წვდომის ბარიერებად იქცევიან. შედეგად, ადამიანები იმალებიან ან უზიარებენ ერთმანეთს შპრიცებს, იტყუებიან ნარკოტიკების მოხმარებაზე თუნდაც სამედიცინო პერსონალთან, არ მიმართავენ სასწრაფო დახმარებას ზედოზირების შემთხვევების შესახებ და ა.შ.

ავტორი: კახა კვაშილავა