ც ჰეპატიტის ელიმინაცია და ზიანის შემცირება

C ჰეპატიტი არის ღვიძლის ანთებითი დაავადება, რომელიც გამოწვეულია ამავე სახელწოდების ვირუსით, რომელიც იწვევს მწვავე ან ქრონიკულ ინფექციას. პირველ შემთხვევაში, დაავადება შეიძლება იყოს უსიმპტომო და, როგორც წესი, არ არის სიცოცხლისათვის საშიში - ორგანიზმში მოხვედრიდან ექვსი თვის განმავლობაში ზოგიერთ პაციენტს სპონტანური განკურნება უვითარდება. C ჰეპატიტით (HCV) ქრონიკული ინფექციის შემთხვევაში, არსებობს ღვიძლის ციროზის განვითარების რისკი მომდევნო 20 წლის განმავლობაში. ჯანმო-ს მონაცემებით, ეს ალბათობა 15%-დან 30%-მდე მერყეობს. ამავდროულად, ქრონიკული ინფექცია ხდება უმეტეს შემთხვევაში - დაახლოებით 70%.

HCV არის ჰემოსტატიკური ვირუსი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის სისხლით გადადის. ყველაზე ხშირად, ბრალია სამედიცინო ხელსაწყოების ხელახალი გამოყენება ან არასაკმარისი სტერილიზაცია, კერძოდ შპრიცები და ნემსები, სისხლის გადასხმა ისე, რომ არ გაიარო სკრინინგი. გარდა ამისა, HCV შეიძლება გადაეცეს დედიდან შვილს, ასევე სქესობრივი კონტაქტით კანის დაზიანების შემთხვევაში. თუმცა, ეს უკანასკნელი მეთოდი, ჯანმო-ს მიხედვით, ნაკლებად გავრცელებულია. C ჰეპატიტის ვირუსი მთელ მსოფლიოშია გავრცელებული. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ფიქსირდება აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვისა და ევროპის რეგიონში - ყველა მათგანში ქრონიკული ინფექცია გამოვლინდა 12 მილიონ ადამიანში. სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიასა და დასავლეთ წყნარ ოკეანეში - დაახლოებით 10 მილიონი ადამიანი, ხოლო აფრიკასა და ამერიკაში - შესაბამისად 9 და 5 მილიონი ადამიანი.

მსოფლიოში C ჰეპატიტთან ბრძოლის ღონისძიებები ტარდება ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ხელმძღვანელობით. კერძოდ, ორგანიზაციის სტრატეგია გულისხმობს დაავადების ლიკვიდაციას 2030 წლისთვის. ამისათვის საჭიროა C ჰეპატიტით დაავადებულთა სავარაუდო რაოდენობის 90%-ის დიაგნოზის დასმა, რომელთაგან 80% იღებს მკურნალობას.

საქართველო ერთადერთი ქვეყანაა მსოფლიოში, სადაც C ჰეპატიტით დაავადებულებს უფასოდ მკურნალობენ, C ჰეპატიტის ელიმინაციის პროგრამა ერთ-ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი მიზნობრივი პროგრამაა, რომელიც ქვეყანაში 2015 წლიდან მოქმედებს და მრავალი ადამიანის სიცოცხლე გადაარჩინა... ეს არის პროგრამაა, რომელმაც დიდი საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა.2015 წელს ჩატარდა კვლევა, რომელმაც აჩვენა, რომ საქართველოს მოსახლეობის თითქმის 8% C ჰეპატიტის მატარებელია, ამიტომ ქვეყანა დიდი გამოწვევის წინაშე დადგა.

2015 წლიდან დღემდე, საქართველოში C ჰეპატიტზე სკრინინგი ჩაუტარდა ქვეყნის 2,3 მილიონზე მეტ ზრდასრულ მოქალაქეს. აქედან ქრონიკული ინფექცია 96 ათასს დაუდასტურდა. ბოლო მონაცემებით, ამ პროგრამის წყალობით საქართველოში C ჰეპატიტიდან 80 000-მდე ადამიანი გამოჯანმრთელდა. განკურნების მაჩვენებელი 98%-ს აღწევდა.

C ჰეპატიტის ვირუსის გადაცემის გზებიდან გამომდინარე, მაღალი რისკის ჯგუფში შედის ნარკოტიკების ინექციური მომხმარებლები, ისინი, ვინც ხშირად იღებენ სისხლის გადასხმას და სხვა სამედიცინო პროცედურებს, და ვისაც აქვთ ხშირი და დაუცველი სექსი.

C ჰეპატიტის  ელიმინაციის სახელმწიფო პროგრამა ითვალისწინებს დაავადების დიაგნოსტიკას,  მკურნალობას და  პრევენციას. C ჰეპატიტის  პროგრამაში ჩასართავად საჭირო დიაგნოსტიკური  და შემდგომი  კვლევები ფინანსდება 100%-ით. პროგრამაში ჩართული ყველა პაციენტი უფასოდ იღებს ახალი თაობის, ძვირადღირებულ მედიკამენტებს: „ეპკლუსა" და „ჰარვონი". საჭიროების შემთხვევაში, პაციენტები ასევე უფასოდ იღებენ დამხმარე მედიკამენტს: „რიბავირინს".

C ჰეპატიტით დაავადებულ ნებისმიერ საქართველოს მოქალაქეს, დამატებითი კრიტერიუმის გარეშე შეუძლია ისარგებლოს C ჰეპატიტის ელიმინაციის სახელმწიფო პროგრამით და ღვიძლის დაზიანების ხარისხის სიმძიმის მიუხედავად მიიღოს C ჰეპატიტის სამკურნალო უახლესი თაობის მედიკამენტები უსასყიდლოდ.

სკრინინგი - C ჰეპატიტის ვირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულებზე სკრინინგული კვლევა. ამ კვლევის ჩატარება შესაძლებელია უსასყიდლოდ დაავადებათა კონტროლის ცენტრის  ცენტრალურ და  რეგიონულ ფილიალებში, NCDC მობილური ამბულატორიების  მეშვეობით, პროგრამაში ჩართულ სამედიცინო დაწესებულებებში და იუსტიციის სახლებში.

კვლევა- ანტი HCV დადებითი პასუხის შემთხვევაში, პაციენტი იტარებს კონფირმაციულ კვლევას C ჰეპატიტის დიაგნოზის დასაზუსტებლად. კვლევის ჩატარება შესაძლებელია C ჰეპატიტის მართვის  პროგრამის მიმწოდებელ ნებისმიერ დაწესებულებაში. კონფირმაციული კვლევის დადებითი პასუხის შემთხვევაში, ბენეფიციარი იტარებს სხვა კვლევებს, მათ შორის გენოტიპირების ანალიზს. პროგრამაში ჩასართავად საჭირო დიაგნოსტიკური კვლევები სრულად ფინანსდება სახელმწიფოს მიერ.

ც პეპატიტის ელიმინაციაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ზიანის შემცირების პროგრამები, რომელსაც ახორციელებენ დაბალზღურბლოვანი სერვისის მიმწოდებელი ორგანიზაციები, რომლებიც ერთიანდებიან ზიანის შემცირების საქართველოს ქსელში. ორგანიზაციების ნაწილი ფუნქციონირებს როგორც ზიანის შემცირების საქართველოს ქსელის სუბკონტრაქტორი ორგანიზაცია, ნაწილი კი – დამოუკიდებლად. სერვისები დაფინანსებულია, ძირითადად, ჯანდაცვის სამინისტროსა და შიდსთან, ტუბერკულოზსა და მალარიასთან ბრძოლის გლობალური ფონდის მიერ, ხოლო ზოგიერთ შემთხვევაში – სხვა დამოუკიდებელი პროექტების ფარგლებში. ზიანის შემცირების სერვისები ხორციელდება როგორც სტაციონარულად, ისე მობილური ამბულატორიების ბაზასა და აუთრიჩზე.