31 აგვისტო - ზედოზირებაზე ცნობიერების ამაღლების საერთაშორისო დღე

,,გახსენების დრო. მოქმედების დროა“ – Time to remember. Time to act  

დავასრულოთ ზედოზირება #EndOverdose

ყოველი წლის 31 აგვისტოს, მსოფლიო  ზედოზირების შესახებ ცნობიერების ამაღლების საერთაშორისო დღეს აღნიშნავს - იმართება სხვადასხვა სახის საინფორმაციო/საადვოკაციო აქტივობები   მიმდინარეობს მხარდასაჭერი და მემორიალური კამპანია, რომელსაც  უერთდება სათემო ქსელი „საქართველოს ნარკოტიკების მომხმარებლები ჰუმანური ნარკოპოლიტიკისთვის (GeNPUD)-ი და წევრი სათემო ორგანიზაციები  ტრადიციად ჩამოყალიბებული „სიცოცხლის ხეების“ დარგვის აქციით.

31 აგვისტო ზედოზირების შესახებ ცნობიერების ამაღლების საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით ,,ნარკოტიკის მომხმარებლები ჰუმანური ნარკოპოლიტიკისთვის“ (GENPUD) მიერ  საინფორმაციო  შეხვედრა „გახსენების, მოქმედების დროა“გაიმართა. შეხვედრაზე საუბარი  ზედოზირებასა და არსებული გამოწვევების, ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერებებით გამოწვეული ზედოზირების რისკების, ფსიქიკური აშლილობების/პირველადი ფსიქოზების და მათი მართვის შესახებ გაიმართა.

„ზედოზირების შესახებ ცნობიერების ამაღლების საერთაშორისო დღე“ 2001 წლიდან აღინიშნება. საერთაშორისო სტატისტიკის მიხედვით გლობალურად ყოველ წელს ზედოზირების შემთხვევების გამო დაახლოებით 190 900 ადამიანი იღუპება; დღეს საქართველოში 50 000-ზე მეტი  ინექციური მომხმარებელია, რაც ჩვენი ქვეყნის პოპულაციისთვის საგანგაშო მაჩვენებელია- ზედოზირებით სიკვდილის ფაქტების ოფიციალური სტატისტიკა არ არსებობს. დარგში მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებზე დაყრდნობით საქართველოში ყოველწლიურად რამდენიმე ათეული შემთხვევა ფიქსირდება. შემთხვევათა უმრავლესობა გადარჩენას ექვემდებარება, თუმცა ნალოქსონზე არასაკმარისი ხელმისაწვდომობა, რეპრესიული ნარკოპოლიტიკით გამოწვეული შიში, დროულად დახმარების აღმოჩენის შანსებს ამცირებს. ზედოზირების მართვის საკითხი მთელი მსოფლიოსთვის  განსაკუთრებულად აქტუალურია, მას შემდეგ, რაც ახალი ფსიქოაქტიური ნივთიერებები ფართოდ გავრცელდა და ყოველ დღე ახალი სახეობის ნივთიერება ჩნდება ბაზარზე.

საერთაშორისო კამპანია, ისევე როგორც ადგილობრივ დონეზე ჩატარებული ღონისძიებები მიზნად ისახავს ზედოზირების შესახებ ცნობიერების ამაღლებას და ნარკოტიკებთან დაკავშირებული სიკვდილის სტიგმის შემცირებას. ასევე, მნიშვნელოვანია მტკიცებულებებზე დაფუძნებული დისკუსიის წამოწყება ზედოზირების პრევენციისა და ნარკოპოლიტიკის შესახებ. კამპანიის მიზანია წინ წამოწიოს ზედოზირებით გარდაცვალების პრობლემატურობა და გადაწყვეტილების მიმღებ პირთა ყურადღება მიაპყროსზედოზირების თავიდან აცილების კანონიერ, ადამიანზე და მხარდაჭერაზე ორიენტირებულ გზებზე.

რა არის ზედოზირება?

ზედოზირება, იგივე ინტოქსიკაცია ხდე­ბა მაშინ, როდესაც ადამიანი იმაზე მეტ ერთი სახის ან კომბინირებულ ნარკოტიკს მოიხმარს, ვიდრე მის ორგანიზმს შეუძლია გაუმკლავდეს. სხვადასხვა ნარკოტიკულ საშუალებას, ზედოზირების სხვადას­ ხვა მახასიათებელი აქვს. ზედოზირების საშიშროე­ბა იქმნება მაშინაც, როდესაც ადამიანი გარკვეული პერიოდი არ მოიხმარს ნარკოტიკს და მასთან შემდეგ, ჩვეულ დოზას მიიღებს. ორგანიზ­მის ამტანობა გარკვეული დოზების მიმართ მალე მცირდება, ამიტომ ძველი დოზით ნარკოტიკებთან დაბრუნება შეიძლება ფატალურად დასრულდეს.

ოპიოიდები, ბენზოდიაზეპამები და ალკოჰოლი დეპრესანტებია. ისინი ანელებენ ცენტრალური ნერვული სისტემისფუნქციონირებას, გულის ცემას და სუნთქვას, რამაც შეიძლება ადამიანის სიკვდილი გამოიწვიოს. დეპრესანტების ზედოზირებისნიშნებია: გაიშვიათებული სუნთქვა (ან სუნთქვის საერთოდ შეწყვეტა), ხროტინი, დალურჯებული ტუჩები, დეზორიენტაცია დაგონების დაკარგვა. ამფეტამინებით ზედოზირებას ახასიათებს: მკერდის ტკივილი, ძლიერი თავის ტკივილი, მაღალი ტემპერატურა, გაძნელებული სუნთქვა,ჰალუცინაციები და გონების დაკარგვა.

ხშირად ზედოზირების მიზეზი სხვადასხვა ტიპის ნივთიერებების (მაგალითად ალკოჰოლი და ჰეროინი) შერევა ხდება.

ნარკოტიკული და ფსიქოაქტიური საშუალებების ურთიერთქმედებამ შესაძლოა ძლიერი ზემოქმედება მოახდინოს ორგანიზმზე და მან დატვირთვას ვერ გაუძლოს. ეს კი ზედოზირე­ბის რისკს ზრდის. დოზის გადაჭარბების შემთხვევაში ადამიანი და­აწვინეთ გვერდულად, გაუთავისუფლეთ პირი და დარეკეთ სასწრაფო დახმარებისსამსახურში. თუ ზედოზირება სტიმულატორე­ბის (მაგ. „ვინტი”, „ჯეფი”) ზემოქმედებისას განვითარ­და, სჯობს დაზარალებულისადმე გრილ და წყნარ ადგი­ლას გადაიყვანოთ. ოპიოიდებით ზედოზირე­ბის დროს, სასუნთქი გზე­ბის გაწმენდის, ხელოვნური სუნთქვისა და გულ­ფილ­ტვის არაპირდაპირიმასა­ჟის გაკეთების შემდეგ პა­ციენტს ვენაში ან კუნთში უნდა გაუკეთდეს ნალოქ­სონის ინექცია. მისი მოქ­მედება მაქსიმუმ საათნახევარს გრძელდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ ხანგრძლივი მოქმედების ნარკოტიკის(მეთადონი, ჰეროინი, მორფინი)შემთხვევაში

ზედოზირება შეიძლება განმეორდეს. ნალოქსონი ოპიოიდების საწინააღმდეგოდმოქმედებს. ის აჩერებს სუნთქვისცენტრის დათრ­გუნვას ინექციიდან 2 წუთის განმავლობაში თუ და­ზარალებული არ “გამოფხიზლდა,” შეიძლება განმე­ორებითი ინექცია გახდეს საჭირო.